Een aspect van bedrog
Wat vindt Partiman ervan dat het voor mij een soort nationale leugen is die hier in leven wordt gehouden en wel vooral door de manier waarop dit kinderfeest wordt gevierd: namelijk als een soort historische re-enscenering, zonder dat duidelijk wordt gemaakt dat het slechts een verzonnen verhaal is?
“Dat is inderdaad heel raar. Er zijn Nederlandse kinderen die echt heel boos op hun ouders worden als ze erachter komen dat het hele verhaal verzonnen is. Er zijn kinderen die verdrietig worden. En er zijn kinderen die daar hun schouders over ophalen. Er gebeurt van alles en nog wat als je erachter komt dat je ouders tegen je hebben gelogen: heel veel kinderen vinden het niet erg, maar er zijn ook kinderen die het heel erg vervelend vonden.”
Over haar eigen beleving daaromtrent vertelt Partiman: “Ik hoorde het van een klasgenootje toen ik een jaar of acht was. Ik kan me niet herinneren dat ik er emotioneel over was. Wel ging ik het meteen doorvertellen, zo van ‘de laatste roddel op school’.”
We praten verder over haar eigen ervaringen toen ze opgroeide en hoe ze nu als volwassene zich actief inzet tegen de Zwarte Piet. Ik vraag haar wat haar ouders hiervan vinden:
“Die vinden het heel goed. Gelukkig! Mijn vader is Surinaams. Hij is donker. Toen ik erachter kwam hoe racistisch Zwarte Piet is, was het eerste dat in me opkwam hem te bellen. Ik was namelijk verbouwereerd: als dit zo is, dan moest hij dat toch weten? Ik vroeg hem of hij ervan af wist en hij zei ‘ja, dat wist ik wel’. Toen vroeg ik hem waarom hij mij dat nooit heeft verteld. Hij vertelde toen hoe hij op mijn leeftijd, tijdens zijn studententijd, tegen de Zwarte Piet heeft geprotesteerd en zich er echt tegen heeft verzet. Op een gegeven moment trok hij echter de conclusie: het heeft geen zin. De oudere generatie bruine en zwarte mensen werd in Nederland geleerd dat ze hun mond beter konden houden. Omdat het echt geen zin had. Omdat er gewoon niet naar ze werd geluisterd. Dus wellicht is hij er op een gegeven moment mee gestopt, omdat hij de moed heeft opgegeven. Ik denk dat hij toen heeft besloten zijn kinderen daarmee niet lastig te willen vallen, want het heeft geen zin … Eigenlijk heel erg triest.”
Dit is inderdaad heel erg treurig. Je hebt een stem — over mensenrechten en vrijheid van meningsuiting gesproken —, maar die stem kan je noch gebruiken, noch laten horen:
“Ja. Mijn moeder wist het ook wel. Ze vertelde hoe ze voor ons alle liedjes aanpaste, stiekem, want wij hebben dat nooit door gehad. Mijn ouders vonden dus allebei wel dat het niet klopt, Zwarte Piet, maar gek genoeg hebben ze dat mij dus nooit verteld. Nu vinden ze het heel goed wat ik doe en staan ze daar helemaal achter. Af en toe maakt mijn moeder zich wel zorgen en drukt op mijn hart wel voorzichtig te moeten zijn.”
We pakken de draad weer op van het beliegen van kinderen en dat sommige voorstanders van Zwarte Piet beweren dat het geen bedrog is, maar vergeleken moet worden met het voorlezen van sprookjes aan kinderen:
“Ik vind het lastig hier een waardeoordeel over te geven. Het is in mijn ogen een slechte vergelijking. Bij een sprookje weet het kind wel dat het een verhaaltje is. Wat kinderen betreft is het inderdaad de vraag in hoeverre de leugen rondom Sinterklaas werkelijk erg is voor ze. Ik denk dat je dat het beste aan een kinderpsycholoog kunt vragen, maar ergens kan ik me wel voorstellen dat het niet per se gezond is.
Het hele idee dat Sinterklaas nu nog zou leven, is eigenlijk natuurlijk heel erg raar. Hij leefde immers heel lang geleden. Maar blijkbaar heeft Nederland er ooit voor gekozen deze mythe, dat Sinterklaas nog steeds leeft, in leven te roepen.”
Ik vraag me af of dit echt alleen maar een keuze van Nederland geweest is. Kan het niet zo zijn dat deze mythe ontstaan is, of mede ontstaan is, door een proces van commercialisering en vermarkting? Dit is in ieder geval mijn hypothese: om snoep en speelgoed te verkopen. Partiman sluit dat niet uit:
“Dat zou kunnen. Misschien werd er op een bepaald moment ingezien dat men hier een slaatje uit kon slaan: boeken schrijven, programma’s maken en producten verkopen.”
Het laatste argument dat ik op de volgende pagina onderzoek, is het traditie-argument dat op mij raar overkomt als ik het in verband breng met de claim van het ‘verlichte Westen’.
