Onlangs heeft De Correspondent een podcast gepubliceerd waarin Rob Wijnberg de toekomst van het mediabedrijf bespreekt. Hierin komt de visie van het management van De Correspondent naar voren over hoe een nieuwsmedium georganiseerd dient te zijn.
Deze toelichting komt bijna twee weken na de publicatie van mijn essay over de politieke organisatie van De Correspondent. Daarin noemde ik het medium hypocriet, omdat het steevast verregaande democratie predikt, maar zelf al sinds de oprichting oligarchisch is georganiseerd. Zowel eigendom als bestuur van De Correspondent zijn namelijk in handen van een clubje ondernemers, en niet van de werknemers of leden.
Anarchisme als bliksemafleider …
In de nieuwe podcast bevestigt Wijnberg dat, als het aan de directie ligt, democratisering van eigendom en bestuur onbespreekbaar blijft. Hij negeert dit onderwerp dan ook in zijn beschrijving van de politieke organisatie bij De Correspondent. Wijnberg laat in zijn relaas merken dat hij het vanzelfsprekend vindt dat een management het alleenrecht heeft om democratie op de werkvloer te bepalen. Wel geeft hij aan dat het management van De Correspondent zoveel mogelijk haar best doet om de werknemers vrij te laten in hun werk. Volgens de filosoof hebben hij en de rest van de directie De Correspondent als een ‘anarchie’ georganiseerd.
Het anarchisme moet hier vooral fungeren als bliksemafleider. Zo wordt het publiek van De Correspondent het idee gegeven dat er geen hiërarchie bestaat binnen De Correspondent. Sinds de Occupy-beweging is het anarchisme immers weer hip, en bij De Correspondent is men nu eenmaal gevoelig voor het opleuken van haar progressieve imago. Daarom flirt het medium al langer met deze politieke stroming. Boegbeeld Rutger Bregman prijst bijvoorbeeld regelmatig in zijn artikelen zijn eigen interpretatie van het anarchisme aan. En in een eerdere podcast samen met zijn collega Jesse Frederik waren de twee prominente journalisten het er al over eens dat De Correspondent zelf ook een ‘anarchistische club’ is.
Het kan echter niet anders dan dat menig anarchist in lachen zal uitbarsten wanneer hij of zij leest over dit ‘anarchisme’ van bovenaf. Dat geldt ook voor de ronduit ironische tekst die bij de podcast met Wijnberg is geplaatst: “‘Hoe organiseert Rob anarchisme bij De Correspondent?”
… want georganiseerd zoals elk ander kapitalistisch bedrijf
De kern van het anarchisme is immers al sinds eeuwen de afwijzing van elke vorm van sociale hiërarchie. De eerste taak van een management dat claimt het anarchisme aan te hangen, dient dus te zijn: zichzelf opheffen. Elke anarchist — van Peter Kropotkin tot David Graeber (beiden vermeende inspiratiebronnen van Rutger Bregman) — verwerpt namelijk consequent een hiërarchie op basis van eigendom en bestuur zoals die bij De Correspondent bestaat. Helemaal als die macht ook nog in handen is van de usual suspects: een aantal welgestelde, witte, mannelijke ondernemers. Als De Correspondent wel anarchistisch zou zijn, dan zou er sprake zijn van collectief eigendom en arbeiderszelfbestuur. Nu is zij georganiseerd als elk ander kapitalistisch bedrijf.
Dat weten de kritische journalisten van De Correspondent natuurlijk ook wel. Zij houden zich echter liever van de domme. Door naar de buitenwereld te doen alsof hiërarchie afwezig is binnen de organisatie, nemen ze ongegeneerd de visie van het management over. Econoom Jesse Frederik beweert zelfs niet te begrijpen wat er bedoeld wordt met een ‘directie’ bij De Correspondent.
https://twitter.com/NandavanAmstel/status/902920223032008704
En Rutger Bregman zwakt als loyale huispropagandist steevast het anarchisme zo af dat hij alsnog de politieke verhoudingen binnen zijn eigen organisatie kan rechtvaardigen.
Apologetisch voor ‘hun’ ondernemersoligarchie
In mijn vorige essay gaf ik al aan dat men bij De Correspondent in de praktijk maar al te graag de vermeende democratische idealen verkwanselt. De houding van Bregman en Frederik illustreert perfect hoe vooraanstaande journalisten er niet voor terug deinzen zich in hun werk apologetisch op te stellen voor ‘hun’ ondernemersoligarchie. Afwijkende politieke meningen zullen makkelijk verstommen in een dergelijk machtsvertoon.
De podcast met Rob Wijnberg geeft weer hoe De Correspondent de toekomst van de nieuwsmedia voor zich ziet: het is een toekomst waarin bevoorrechte ondernemers blijven bepalen wat democratie op de werkvloer inhoudt. Journalisten die het daar niet mee eens zijn, moeten maar elders werk zoeken.
