Dit is een gastbijdrage van stadssocioloog en politiek filosoof Hansje Kalt. In deze column geeft zij een beschouwing over het feminisme en de Islam. Daarbij kijkt zij terug naar haar ervaringen in de jaren ’80 in Nederland.
Haar column is eerder uitgezonden op Radio Swammerdam op 08 november 2015.
Er is geen sprake van bescheidenheid in de meningen van feministen in Nederland over de mogelijkheden om binnen de Islam te werken aan vrijheid en gelijkheid van man en vrouw. Niet gehinderd door enige kennis worden deze mogelijkheden door hen afgeserveerd.
Al vanaf de start van de 2e feministische golf had ik door dat emancipatie een lange weg is. Ook in mijn eigen situatie. Nu moet ik constateren dat Nederland op de lijstjes van de Westerse landen onderaan bungelt als het gaat om gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Denk alleen al aan gelijke betaling voor hetzelfde werk en de ontoegankelijkheid van hoge posities voor vrouwen. Ja, en dan hoef je alleen maar te kijken naar het absurd lage percentage vrouwen onder de hoogleraren op onze eigen universiteiten. Het is om je dood te schamen. Dit is Nederland. De weg is wel érg lang geworden! Dus enige nederigheid in je oordeel over hoe anderen emancipatie vormgeven, lijkt me op zijn minst gepast.
Hier is een kleine anekdote om te illustreren van hoe vér vrouwen kwamen in de jaren ’80.
Ik moest op een feministische bijeenkomst een groepje vrouwen voorzitten om te praten over ‘Hoe zorg je dat mannen meer in het huishouden gaan doen?’ De groep was het erover eens dat gewoon hierom vragen niet werkte. Dus: geen woorden maar daden! Om te beginnen, raadde ik de groep aan om zélf met kleine stapjes te beginnen met het duidelijk maken, wát het huishouden eigenlijk inhoudt. Immers vrouwen werken altijd onzichtbaar naar het nulpunt toe. Zoals boodschappen doen, koken, en dan wordt alles ópgegeten. Wég is wat je gemaakt hebt. Wel rest er een stinkende afwas als beloning.
We waren het eens.
Een methode om in een ‘normaal’ gezin vaders, en vooral zoons, te laten voelen wat er hier aan de hand is, moet stap voor stap gestart worden. Het gaat hier om een zachte staking! Bijvoorbeeld: je zet een kop koffie alleen voor jezelf. Je gaat lekker zitten en kijkt tevreden in ‘t rond. Is het kopje op, dan netjes alleen je eigen kopje afwassen. De rest van de afwas laat je staan. Er komt geheid commentaar. Je zegt opgewekt, ja dat was een prima bakkie. De koffie is in de keuken. Punt. Deze methode kan je uitbreiden met demonstratief zelf er een lekker taartje bij te nemen. Of alleen je eigen bed opmaken en alleen je eigen slaapkamer te stofzuigen, alleen je eigen was in de machine te gooien.
Nu komt het: wat was de reactie van de vrouwen in de groep?
Tweeledig: de ene helft kreeg de slappe lach. Zij stelden zich voor hoe verbijsterd de mannen zouden reageren en verheugden zich daar enorm op. De andere helft raakte echt in paniek. Zij riepen diep geschokt: “Dat kán toch helemaal niet” en voelden deze actie als liefdeloos gedrag. Volgens mij omdat zij voorzagen dat dit het verwijt van de mannen zou zijn.
Emancipatie kost tijd, grote stappen kunnen onbedoeld schade aanrichten in relaties waarvan je dit helemaal niet wil. Soms moet dit wel, en dat is heel zwaar. Het verwachtingspatroon over de rol van vrouwen is diep ingesleten, ook bij vrouwen zelf. Ja, verzet in een meestal afhankelijke positie is best eng, maar met kleine stapjes wordt het steeds leuker, vooral als je ziet dat het werkt.
Dus: let op de zachte, maar volhardende kracht van de islamitische vrouwen.
