Nu het kinderfeest voorbij is, is het tijd voor de biecht. De herinnering aan mijn eerste sinterklaasfeest bestaat uit één beeld: ik zat op schoot van een oude man met een witte baard die me in een vreemde taal aansprak. Ik gaf geen kick.
In de volgende herinnering zat ik alweer in groep 5 en moest ik voor het eerst een surprise maken. Mijn zus hielp me er wat van te maken met de middelen die we hadden. Dat werd dus witte A4-vellen plakken met plakband op een doos en daarop een rechthoek tekenen met daarin vlammen. Alsjeblieft, een gaskachel. Inmiddels was ik helemaal onderdeel van deze traditie en keek ik er elk jaar naar uit.
Zwarte pieten maakten het feest extra leuk. Vooral de rommelpieten die de school ‘s nachts een bezoek gaven en de hele school op zijn kop zetten. Zwarte piet was toen voor mij een figuur die los stond van zijn historische context, dus zag ik het niet. Ook niet toen ik les kreeg over Afrikanen die als slaaf op boten naar Amerika werden gebracht om Europeanen rijk te maken, zodat hun kindertjes heel veel cadeautjes zouden krijgen. Zelfs niet toen ik afstudeerde aan de universiteit waar ik zogenaamd kritisch heb leren denken.
Waarschijnlijk zou ik het nooit uit eigen beweging hebben gezien. Het beeld van zwarte piet zat vast in het ene vakje van mijn geheugen. Het beeld van de Afrikaanse slaaf veilig aan de andere kant. Het beeld van mijn Antilliaanse buren had er niks mee te maken. En de racistische verbeelding van de Afrikaan in heel veel cartoons zat diep weggestopt, zodat geen enkele ‘doe-je-ogen-open’-hersencel erbij kon. Ik heb de link tussen deze beelden nooit gemaakt. Maar dat hoefde ik ook niet. Niemand heeft mij ooit ‘voor de grap’ uitgescholden voor zwarte piet.
De derde sterke herinnering over dit sinterklaasfeest was toen ik voor het eerst las, of hoorde, dat zwarte piet een racistisch figuur was. Ik werd een beetje duizelig. Het leek wel of de muren, die ik onbewust had gebouwd tussen de verschillende beelden, ineens instortten. Ik kan het sindsdien nooit meer niet zien. Hoe heb ik het ooit niet kunnen zien?
