Ons thuis. Een planeet. Een planeet die we aarde noemen.
Of earth, terre, Erde, zamin.
De aarde. Ons thuis.
En met ons bedoel ik immer álle aardbewoners, nimmer enkel de ‘mensen’.
Mensen. Een aparte soort aardbewoner. Een arrogante soort.
Voor zover ik weet, zijn het in de hele geschiedenis van de aarde immers alleen mensen geweest die haar zo compleet in bezit hebben genomen. Alleen mensen hebben het thuis van álle aardbewoners gefragmenteerd en met een antropocentrisch en androcentrisch ‘Principe van Ongelijkheid’ verdeeld. Alleen mensen hebben tussen deze geconstrueerde delen grenzen getekend en muren gebouwd.
Duizenden kilometers van muren.
Gevaarlijke muren. Bewapende muren.
Fatale muren. Dodelijke muren.
Natiestaat-muren.
Muren die migratie tegen moeten houden.
Muren die de Ander buiten moeten sluiten.
De Ander die vrouw is,
die bruin is, die zwart is,
die moslim is, die transgender is,
die bi is, die homo is,
die ongezond is, die oud is,
die migrant is, die vluchteling is.
Of de Ander die subversief is en niet wil assimileren.
Deze Ander wordt telkens weer succesvol uitgesloten door muren. Het zijn niet alleen materiële muren van steen, staal en prikkeldraad. Nee, het zijn ook muren gemaakt van ideologieën die geannexeerd zijn door de willekeur.
Beroepspolitici-muren.
Travel-Ban-Muren.
Arrogante muren.
Witte muren.
Soms. Soms vraag ik me af hoe het zou zijn als alles wat deze muren-bouwers zeggen echt werkelijkheid was. Als wat ze claimen te willen echt de realiteit zou zijn. Dan stel ik me voor hoe er geen bruine of zwarte mensen meer zouden leven in Europa. Nergens hier.
Geen andere talen meer dan die van de ‘natiestaat’ zelf.
Geen andere geloven meer.
Geen andere oriëntaties meer.
Geen andere wereldbeelden meer.
Geen diversiteit meer.
Enkel nog homogeniteit. Een wereld met slechts één identiteit: die van de witte man en zijn witte vrouw. Alleen maar nog ‘normale’ mensen.
Geen vluchtelingen. Geen migranten.
Geen transgenders. Geen moslims.
Geen ouden. Geen zieken.
Geen Anderen.
Dit ‘geen’ zou dan ‘normaal’ zijn en ‘onverdund’, want ‘migratie- en smetvrij’. Een door en door negatieve ‘normaliteit’.
Wat? Wat zouden al die ‘normale’ mensen dan doen? Wat zouden ze denken? Waarover zouden ze praten? Wat zouden ze lezen? Welke liederen zouden ze zingen? Welke dromen zouden ze hebben? Zouden ze dan echt ‘normaal doen’? Kunnen ze dan überhaupt nog ‘normaal doen’? Of zou er daarvoor alsnog een Ander nodig zijn, voor dit ‘normaal doen’? Een andere Ander waardoor die ‘normaliteit’ überhaupt pas weer mogelijk wordt. Zonder een Ander is er immers nimmer ‘normaliteit’.
'Zonder een Ander is er geen ‘normaliteit’.' Click To TweetDaarom al zou die Ander dan toch komen. Zelfs in zo’n uniforme, mono-identitaire en monoculturele ‘normale’ wereld. Die Ander ontstaat zelfs daar en van binnenuit zo’n conformistische wereld. Want er is altijd iemand die ineens niet meer wil. Die plotseling niet meer meespeelt. Die kritisch wordt, zelf nadenkt, vragen stelt en nee zegt. Iemand die daardoor de nieuwe Ander wordt.
De Ander, omdat ze toch maar niet meer verplicht het Wilhelmus wil zingen ‘s ochtends op school.
Of omdat ze ineens toch maar een hekel heeft aan het Rijksmuseum.
Eentje die liever geen hetero is.
Of soms niet en soms wel.
Of eentje die ineens ervaart dat ze bi is.
Door de eigen fluïditeit verenkelt ze.
Ze krijgt steeds meer zin om te vertrekken uit deze starre homogeniteit en saaie algemeenheid waarin geen bijzonderheid meer zit.
Geen vernieuwing. Geen leven. Geen dynamiek.
Nee, plots voelt ze zich niet meer thuis tussen de witte, betweterige en saaie ‘normaliteit’. Die zal als antwoord deze enkeling al gauw bestempelen tot de nieuwe allochtoon. De nieuwe migrant. De nieuwe vluchteling. En een vluchteling wordt ze misschien inderdaad wel. Wellicht vertrekt ze op een gegeven dag en migreert ze naar buiten de ‘normale’ conformistische grenzen, voorbij het nihilistische ‘goed en kwaad’.
Soms. Soms vraag ik me af of al deze muren-bouwers het dan niet doorhebben dat ze met hun grenzen en muren niet alleen anderen buitensluiten, maar vooral zichzelf insluiten? Weten ze dan niet dat ze zichzelf tot gevangenen maken in een superkleine wereld met superkleine meningen en superkleine perspectieven? Zijn ze vergeten dat de aarde geen grenzen heeft, geen noord, zuid, west en oost. Al deze dingen bestaan niet. Hun werkelijkheid is niets anders dan het zijn van pure conventie. Historische toevalligheden die het eigenbelang van een dominante groep dienden en dienen. Deze werkelijkheid is niet de werkelijkheid van de aarde.
Haar werkelijkheid is migratie en haar wet is pluraliteit. Alle aardbewoners hebben altijd al overleefd door telkens weer te migreren en te leven van de dynamiek van uitwisseling, en dus van de voortdurende beweging die vernieuwing door verrijking heet.
Als je mij niet gelooft, vraag het dan aan een buizerd.
Deze column is oorspronkelijk voorgedragen op 08 Oktober 2017 bij Radio Swammerdam op SALTO Amsterdam. Emma van Veenen en Nathalie Janssen spraken met Wouter Vansteelant en Norah Karrouch over migratie. Vansteelant doet aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar de migratiepatronen van roofvogels. Norah Karrouche is docent aan de Vrije Universiteit en sprak over wat migratie nou eigenlijk is en over de invloed van migratie op het Rif-gebied in Noord-Marokko. Luister hier naar de hele uitzending:
